Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών ή αλλιώς PCOS είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη ενδοκρινική διαταραχή σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας σε ποσοστά που φτάνουν το 5-17%.
Μερικά, από τα κυριότερα συμπτώματα του συνδρόμου είναι οι διαταραχές στον κύκλο, η αναπαραγωγική δυσλειτουργία, η τριχοφυΐα, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η δυσκολία μείωσης του σωματικού βάρους.
Πώς όμως μια γυναίκα μπορεί να γνωρíζει αν έχει PCOS;
Υπάρχουν 3 διαγνωστικά κριτήρια εκ των οποίων αν μια γυναίκα πληρεί τα 2 από αυτά, τότε μιλάμε για PCOS. Αυτά είναι:
– Καθυστέρηση έλευσης ή απουσία έμμηνου κύκλου
– Υπερανδρογονισμός (υψηλά επίπεδα ανδρογόνων με συχνότερο σύμπτωμα την τριχοφυΐα)
– Εμφάνιση μεγάλου αριθμού κύστεων στις ωοθήκες (από το κριτήριο αυτό πήρε και το όνομα του το σύνδρομο)
Μέχρι και σήμερα, δεν είναι πλήρως κατανοητοί οι μηχανισμοί που οδηγούν στην εμφάνιση του συνδρόμου και των μακροχρόνιων συμπτωμάτων που προκαλεί.
Σε περιπτώσεις που τα συμπτώματα είναι έντονα, συστήνεται φαρμακευτική αγωγή που έχει ως στόχο την βελτίωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου, όπως της ινσουλινοαντίστασης, της μείωσης των ανδρογόνων και της κανονικότητας της περιόδου.
Μπορούν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής να συμβάλλουν στον καλύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων;
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας του συνδρόμου συστήνωντας την συστηματική φυσική δραστηριότητα, την επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους, υγιείς διατροφικές συνήθειες και την αποφυγή από το κάπνισμα.
Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως η μείωση του σωματικού βάρους κατά 5-15% μπορεί να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη και τα επίπεδα των ανδρογόνων, ενώ παρουσιάζεται βελτίωση στις αναπαραγωγικές λειτουργίες.
Είναι βέβαια σημαντικό να σημειωθεί πως γυναίκες με PCOS, λόγω της διατάραξης των εκκρινόμενων ορμονών τους χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες τροφής, ώστε να νιώσουν το αίσθημα του κορεσμού, ενώ έχουν και αυξημένη όρεξη συγκριτικά με γυναίκες χωρίς το σύνδρομο.
Η πληροφορία αυτή, μπορεί να εξηγήσει και εν μέρει την δυσκολία που ίσως βιώνουν ορισμένες γυναίκες με PCOS να μειώσουν το βάρος τους σε συνδυασμό με τις μεταβολικές διαταραχές που συμβαίνουν στον οργανισμό τους.
Τι διατροφή χρειάζεται να ακολουθήσει μια γυναίκα με PCOS;
Εκτός από μια υποθερμιδική διατροφή, σε γυναίκες που έχουν υπερβάλλον βάρος, είναι σημαντικό να δωθεί ιδιαίτερη έμφαση και στην ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνονται. Έτσι, το διαιτολόγιο είναι καλό να περιλαμβάνει τα εξής:
● Υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη:
Περιέχονται σε τρόφιμα ολικής αλέσεως, όπως το μαύρο ψωμί, το καστανό ρύζι, τα μακαρόνια ολικής, τα λαχανικά και τα όσπρια. Τα τρόφιμα αυτά έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα με πιο σταθερό ρυθμό, ενώ παράλληλα λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν δημιουργούν το αίσθημα του κορεσμού, καταναλώνοντας μικρότερη ποσότητα τροφής.
Έτσι, μειώνεται η ινσουλινοαντίσταση βελτιώνοντας έτσι το ορμονικό προφίλ της γυναίκας και την καλύτερη λειτουργία του αναπαραγωγικού της συστήματος.
Παράλληλα, είναι σημαντικό να μειωθεί η κατανάλωση τροφίμων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, που περιέχονται σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως τα προϊόντα από λευκό αλεύρι, τα σφολιατοειδή και προϊόντα πλούσια σε ζάχαρη.
● Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες
Όπως αναφέρθηκε, οι φυτικές ίνες συμβάλλουν στο να νιώσουμε πιο γρήγορα το αίσθημα της πληρότητας όταν περιέχονται στο γεύμα μας, κάτι που τις καθιστά σύμμαχο της γυναίκας με PCOS στην διαδικασία μείωσης του βάρους της.
Εκτός αυτού, η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών επηρεάζει θετικά την σύνθεση και την ποικιλομορφία της μικροχλωρίδας του εντέρου, η οποία φαίνεται πως εμπλέκεται στην ανάπτυξη της ινσουλινοαντίστασης και στις διαταραχές του κύκλου της γυναίκας.
Επίσης, τα φυτικά τρόφιμα, μαζί με τις φυτικές ίνες, περιέχουν και φυτοχημικά, όπως οι πολυφαινόλες, οι οποίες μειώνουν την υπεργλυκαιμία (αυξημένη γλυκόζη στο αίμα) και αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Περιέχονται σε φρούτα και λαχανικά, όσπρια, τρόφιμα ολικής άλεσης και ξηρούς καρπούς.
● Τρόφιμα πλούσια σε Ω-3 λιπαρά
Τα Ω-3 λιπαρά είναι γνωστά για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους, ενώ παίζουν βασικό ρόλο στην καλύτερη καρδιαγγειακή λειτουργία και στην αυξημένη ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Σε γυναίκες που χορηγήθηκε για 6 μήνες συμπλήρωμα με Ω-3 λιπαρά φάνηκε μείωση στην περιφέρεια της μέσης τους, βελτιωμένο λιπιδαιμικό προφίλ και αυξημένη κανονικότητα στην περίοδό τους.
Οι βασικότερες πηγές των Ω-3 λιπαρών είναι τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολωμός, ο τόνος και οι σαρδέλες, ενώ περιέχονται και σε φυτικά τρόφιμα όπως οι ξηροί καρποί και οι σπόροι.
● Μικροθρεπτικά συστατικά
Αν και τα δεδομένα δεν είναι ακόμα επαρκή φαίνεται πως υπάρχουν 3 μικροθρεπτικά συστατικά που μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του PCOS.
Το χρώμιο, ο ψευδάργυρος και το σελήνιο διαδραματίζουν βασικό ρόλο στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, ενώ τα 2 τελευταία παρουσιάζουν και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Η συμπληρωματική τους χορήγηση πιθανόν να προκαλέσει ανακούφιση από τα συμπτώματα του συνδρόμου, αλλά σίγουρα απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Συνοψίζοντας, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να μην έχει θεραπεία, γνωρίζουμε όμως εκείνες τις μικρές αλλαγές που μπορούν να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής των γυναικών με PCOS. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, η προσαρμογή της φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινότητα μπορεί να συμβάλλει ακόμα περισσότερο στην ανακούφιση από τα συμπτώματα, βοηθώντας στην μείωση του σωματικού βάρους και στην μείωση της ινσουλινοαντίστασης.
